Οι δυσκολίες αυτές φαίνεται ότι είναι εγγενείς, οι αιτίες μπορεί πολλές φορές να είναι σύνθετες ή ακόμη και άγνωστες, ενώ πιθανά κάποιες επιμέρους δυσκολίες μπορεί να οφείλονται σε λειτουργική δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος του ατόμου. Σε καμία όμως περίπτωση ο όρος ΜΔ δεν είναι ταυτόσημος με τον χαμηλό δείκτη νοημοσύνης (νοητική υστέρηση-ΝΥ), αν και άτομα με ΝΥ μπορεί να εμφανίζουν συχνά ΜΔ. Οι ΜΔ, θα συνοδεύουν το άτομο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Σύμφωνα με παλαιότερη κατάταξη του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών (DSM-IV), οι ΜΔ χωρίζονταν σε επιμέρους ομάδες, ανάλογα με το αν οι δυσκολίες του ατόμου αφορούσαν δυσκολίες στον γραπτό ή στον προφορικό λόγο ή στα μαθηματικά, με πιο γνωστές διαταραχές την δυσλεξία, την δυσαριθμησία, τη δυσγραφία και την δυσπραξία. Σύμφωνα όμως με την τελευταία αναθεώρηση του Διαγνωστικού Εγχειριδίου (DSM-5), ΜΔ χαρακτηρίζονται συνολικά οι ακαδημαϊκές δυσκολίες και τα ακαδημαϊκά ελλείμματα ενός ατόμου (Specific Learning Disorders).
Σύμφωνα με το DSM-5, η διάγνωση τους γίνεται μετά από πλήρες ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό, κλινική αξιολόγηση από Αναπτυξιολόγο, Ψυχολόγο και Ειδικό Παιδαγωγό και παράλληλα συμπλήρωση ερωτηματολογίων από τους φροντιστές και το σχολείο του παιδιού (δάσκαλος της τάξης).
Τα κυριότερα «συμπτώματα» των ΜΔ είναι οι εμμένουσες δυσκολίες στην ανάγνωση, στη γραφή και στα μαθηματικά (αριθμητική και επίλυση προβλημάτων) κατά τα σχολικά έτη, οι οποίες γίνονται εμφανείς από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Οι παραπάνω δυσκολίες θα πρέπει να επηρεάζουν την ακαδημαϊκή πορεία του ατόμου σε τέτοιο βαθμό ώστε η απόδοση του μαθητή να είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο, από την αντίστοιχη δηλαδή απόδοση παιδιών της ηλικίας του, με φυσιολογικό νοητικό δυναμικό.
Τέλος, συχνά κατά την αξιολόγηση παιδιών με ΜΔ διαπιστώνονται επιπλέον δυσκολίες στην αντίληψη, στην κατανόηση, στη μνήμη και στην προσοχή. Οι δυσκολίες αυτές σε συνδυασμό με τις εγγενείς δυσκολίες του παιδιού, επηρεάζουν την σχολική απόδοση του, μεγεθύνοντας τις δυσκολίες στα μαθηματικά, στην προπαίδεια και στην επίλυση προβλημάτων, στην ορθογραφία και στην ανάγνωση (ρυθμός ανάγνωσης, συχνές παραποιήσεις λέξεων, χαμηλή κατανόηση κειμένου), είτε στην απομνημόνευση θεωρητικών μαθημάτων, όπως η ιστορία και τα θρησκευτικά.
Ας μην ξεχνάμε ότι συχνά, παιδιά με ΜΔ, με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να εμφανίσουν και συννόσηση με άλλες ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές, όπως άγχος, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση κ.α.
Όμως, όποιες δυσκολίες ή ιδιαιτερότητες και να εμφανίζει κάποιος, ανεξαρτήτως του βαθμού και του είδους τους, χρειάζεται άμεση και έγκαιρη αναγνώριση και άμεση ένταξη σε πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης για την επίλυση των δυσκολιών αυτών. Στην πρώιμη παρέμβαση ΜΔ μπορούν να βοηθήσουν πρωτίστως παιδαγωγοί ειδικής εκπαίδευσης, λογοθεραπευτές και ψυχολόγοι, τόσο το ίδιο το παιδί όσο και την οικογένεια στο σύνολό της.
