Τα εμβόλια προστατεύουν τα βρέφη, με το ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά και τα μικρά παιδιά, από σοβαρές ασθένειες, αλλά και από τις σοβαρές επιπλοκές αυτών, όπως είναι οι μόνιμες βλάβες του εγκεφάλου, οι επιληπτικοί σπασμοί ή ακόμη και ο θάνατος.
Τα εμβόλια είναι απολύτως ασφαλή και αποτελεσματικά. Πριν κυκλοφορήσουν, περνούν από αυστηρούς ελέγχους από γιατρούς και διεθνείς οργανισμούς υγείας.
Όπως όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα, έτσι και τα εμβόλια έχουν κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες. Η πλειοψηφία από αυτές είναι ήπιες.
Ας δούμε λοιπόν, αναλυτικά, ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες για κάθε εμβόλιο.
-
Εμβόλιο διφθερίτιδας-τετάνου- κοκκύτη (DTaP): Νεκρό εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη που περιέχει τα τοξοειδή του κορυνοβακτηριδίου της διφθερίτιδας και του κλωστηριδίου του τετάνου και τμήματα του νεκρού μικροοργανισμού του κοκκύτη.
Το εμβόλιο αυτό, κυκλοφορεί στη χώρα μας σε συνδυασμό με αντιγόνα της πολυομυελίτιδας (αδρανοποιημένους ιούς πολιομυελίτιδας), (Infanrix, Repevax, Infanrix Tetra, Tetravac). Ακόμη, κυκλοφορεί σε συνδυασμό με το εμβόλιο έναντι του αιμόφιλου ινφλουέντσας τύπου Β (Infanrix IPV-HIB, Pentavac), αλλά και με το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β (Infanrix Hexa, Hexyon, Vaxelis).
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες (ΑΕ) του εμβολίου είναι η υπνηλία, νευρικότητα, διαταραχές του ύπνου, διαρροϊκές κενώσεις, έμετος, ανορεξία, οίδημα και άλγος στο σημείο της ένεσης, πυρετός >38οC (σπανιότερα >39οC). Σπανιότερα, μπορεί να προκαλέσει κνίδωση, εξάνθημα ή κνησμό στο σημείο της ένεσης και λεμφαδενοπάθεια.
Πολύ σπάνιες αντιδράσεις (όπως και όλων των εμβολίων γενικά) μπορεί να είναι η καταπληξία, οι σπασμοί, το αγγειονευρωτικό οίδημα, η αναφυλαξία, η υπερπυρεξία > 40οC και το σύνδρομο Guillain-Barre, μετά τη χορήγηση εμβολίων που περιέχουν τετανική ανατοξίνη.
Αντίστοιχες ΑΕ (τοπικό ερύθημα, θερμότητα, οίδημα στο σημείο της ένεσης και σπάνια μέτριος πυρετός) εμφανίζονται και με το απλό εμβόλιο του αιμόφιλου της ινφλουένζας (Act-Hib, Hiberix).
-
Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας C (MCC): Παρασκευάζεται από ολιγοσακχαρίτη του περιβλήματος της Neisseria meningitidis του οροτύπου της ομάδας C που είναι συζευγμένος με διφθεριτική τοξίνη μη παθογόνου στελέχους ή τετανική ανατοξίνη (Meningitec, Menjugate, Neisvaic-C).
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες (10%) περιλαμβάνουν κυρίως τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης, όπως ερυθρότητα, οίδημα και πόνο. Παρατηρούνται την ημέρα του εμβολιασμού και διαρκούν 2-3 ημέρες, συνήθως. Στα βρέφη, συχνές αντιδράσεις αποτελούν το κλάμα, οι ανορεξία, οι διαταραχές του ύπνου, οι διάρροιες και οι έμετοι. Εκτός αυτών μπορεί να παρατηρηθεί πυρετός, σπάνια υψηλότερος από 39οC. Πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες αποτελούν η ζάλη, οι σπασμοί, με ή χωρίς πυρετό, η υποτονία, αλλά και αναφυλακτικές αντιδράσεις υπερευαισθησίας, όπως σοκ, αγγειοοίδημα, βρογχόσπασμος, υπόταση. Τέλος εξάνθημα, κνίδωση, κνησμός, πολύμορφο ερύθημα, σύνδρομο Stevens-Johnson, έχουν παρατηρηθεί σπανιότατα.
-
Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου πολυσακχαριδικό τετραδύναμο : Παρασκευάζεται από πολυσακχαρίτες του περιβλήματος της Neisseria meningitidis, από κάθε πολυσακχαριδικό αντιγόνο των οροτύπων των ομάδων A, C, Y και W135. (MENVEO, Nimenrix)
Πολύ συχνές ΑΕ αποτελούν το άλγος και το ερύθημα στο σημείο της ένεσης και η κεφαλαλγία. Πιο σπάνια εμφανίζεται δερματικό εξάνθημα και ζάλη.
-
Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β (Bexsero, Trumenba): νέο εμβόλιο έναντι του μηνιγγιτιδοκόκκου της ομάδος Β.
Οι συχνότερες ΑΕ είναι πυρετός >39οC, ανορεξία, άλγος και ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης, αϋπνία, ευερεθιστότητα, συνεχές κλάμα, έμετος και διάρροια. Σπανιότερα (1%) μπορεί να εμφανιστεί υψηλός πυρετός>40οC, σπασμοί, κνησμός, ξηροδερμία, εξάνθημα, ενώ ακόμη πιο σπάνια (0,1%) μπορεί να εμφανιστεί σύνδρομο Kawasaki.
-
Συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο: 13-δύναμο, προσροφημένο εμβόλιο, που περιέχει τους 7 ορότυπους του παλαιότερου 7δύναμου συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου (4, 6Β, 9V, 14, 18C, 19F, 23F) συν έξι επιπλέον (1, 3, 5, 6A, 7F, 19A) σημαντικούς σε παγκόσμιο επίπεδο ορότυπους (Prevenar 13).
Πολύ συχνές ΑΕ (10%) αποτελούν ο υψηλός πυρετός >39οC, ερύθημα, σκλήρυνση, οίδημα και άλγος στο σημείο εμβολιασμού, υπνηλία ή πτωχή ποιότητα ύπνου. Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστούν λεμφαδενοπάθεια, αγγειοοίδημα, πολύμορφο ερύθημα, κνίδωση, κνησμός.
-
Εμβόλιο έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV): Κυκλοφορεί είτε ως διδύναμο (Cervarix), είτε ως εννιαδύναμο (Gardasil 9).
Συχνότερες ΑΕ είναι η ναυτία, οι έμετοι, διάρροια, κοιλιακά άλγη, ίλιγγοι, κεφαλαλγία, εξανθήματα, κνησμός, μυαλγίες, πυρετός και αντιδράσεις στις θέσεις των ενέσεων.
-
Εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR): Το εμβόλιο περιέχει ζώντες εξασθενημένους ιούς ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR Vax Pro, Priorix).
Πολύ συχνές ΑΕ αποτελούν ο πυρετός, συχνά υψηλότερος από 39οC και το εξάνθημα, τα οποία εμφανίζονται 7-12 ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν συνήθως 1-2 ημέρες. Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί παροδική θρομβοπενία, θρομβοπενική πορφύρα, αναφυλακτικές αντιδράσεις, επιπεφυκίτιδα, βρογχίτιδα και βήχας, ανορεξία, νευρικότητα, αλλεργική αντίδραση, διόγκωση της παρωτίδας, λεμφαδενοπάθεια, πυρετικοί σπασμοί και μέση ωτίτιδα.
Σπανιότατα έχουν αναφερθεί ορχίτιδα, επιδιδυμίτιδα, εγκεφαλίτιδα, άσηπτη μηνιγγίτιδα, υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα εγκάρσια μυελίτιδα, σύνδρομο Guillain Barre, περιφερική νευρίτιδα, σύνδρομο Kawasaki, αρθραλγία και πολύμορφο ερύθημα. (συχνότητα περίπου 1: 1.000.000 δόσεις).
-
Εμβόλιο ανεμευλογιάς: το εμβόλιο αυτό, περιέχει ζώντες εξασθενημένους ιούς ανεμευλογιάς (Varilrix, Varivax).
Στις συχνότερες ΑΕ ανήκουν ο πυρετός, συνήθως υψηλότερος από 38,5οC, εξάνθημα τύπου ανεμευλογιάς, ευερεθιστότητα, τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης, λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού. Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί, κοιλιακό άλγος, διάρροια, ναυτία, έμετοι, ερύθημα, δερματίτιδα εξ επαφής, έκζεμα, αδυναμία, κόπωση, εκχύμωση στο σημείο της ένεσης, ωτίτιδα, ανεμευλογιά, ρινίτιδα, μυαλγίες, στοματικό έλκος.
Στην Ελλάδα κυκλοφορεί συνδυασμένο εμβόλιο που περιέχει αδρανοποιημένα στελέχη ερυθράς, παρωτίτιδας, ιλαράς και ανμευλογιάς (Priorix Tetra, Proquad). Εκτός από τις παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες, έχει βρεθεί ότι μετά τη χορήγηση της πρώτης δόσης του συνδυασμένου εμβολίου ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς-ανεμευλογιάς, παρατηρήθηκε αυξημένη επίπτωση περιστατικών πυρετού (περίπου κατά 1.5 φορά), καθώς και πυρετικών σπασμών, σε σύγκριση με την ταυτόχρονη χορήγηση των εμβολίων ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς και ανεμευλογιάς σε διαφορετικές θέσεις ένεσης.
-
Εμβόλιο έναντι ροταϊών: εμβόλιο με ζώντες εξασθενημένους ροταϊούς (Rotarix, Rotateq).
Συχνές ΑΕ είναι η γαστρεντερίτιδα, η διάρροια, ο έμετος, η λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού και ο πυρετός. Σε ελεγχόμενη επιστημονική μελέτη με εικονικό φάρμακο, δεν επιβεβαιώθηκε ο κίνδυνος εμφάνισης εγκολεασμού (6 περιπτώσεις εγκολεασμού σε 34.837 λήπτες του RotaTeq συγκριτικά με 5 περιπτώσεις σε 34.788 λήπτες εικονικού φαρμάκου). Σπάνια, μπορεί να προκληθούν επεισόδια άπνοιας σε πολύ πρόωρα βρέφη <28 εβδομάδων.
-
Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HAV): περιέχει αδρανοποιημένους ιούς ηπατίτιδας Α (Havrix, VaqtA).
Συχνές ΑΕ αποτελούν ο πόνος, η ερυθρότητα και το οίδημα στο σημείο της ένεσης. Σπάνια μέτριος πυρετός, ευερεθιστότητα, διάρροια, έμετος, υπνηλία και κακουχία. Ακόμη σπάνια παρατηρείται ζάλη, κνησμός και γριπώδης συνδρομή. Πολύ σπάνια, μπορεί να παρατηρηθούν σπασμοί, αγγειίτιδα, αρθραλγία, κνίδωση και πολύμορφο ερύθημα.
-
Εμβόλιο ηπατίτιδας Β (HΒV): εμβόλιο που περιέχει αντιγόνο επιφανείας του ιού της ηπατίτιδας Β (Engerix, HBVax Pro).
Συχνές ΑΕ είναι η κεφαλαλγία, τα γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως ναυτία, έμετος, διάρροια, κοιλιακό άλγος, ανορεξία, πόνος. Επίσης, συχνά μπορεί να παρατηρηθεί ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης, κόπωση και χαμηλός πυρετός. Σπανιότερα, μπορεί να παρατηρηθούν θρομβοπενία, υπόταση, αγγειίτιδα, πολύμορφο ερύθημα, εγκεφαλίτιδα, σπασμοί, παράλυση, νευρίτιδα, αναφυλαξία, αρθρίτιδα και μυϊκή αδυναμία.
Ας μην ξεχνάμε, ότι οι περισσότερες ΑΕ των εμβολίων είναι πολύ ήπιες (τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης, χαμηλός πυρετός και παροδική αδιαθεσία ή κλάμα). Μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αντιδράσεις.
Για οποιαδήποτε απορία, μη διστάσετε να ζητήσετε τη συμβουλή του Παιδιάτρου σας!
